De afgelopen tijd wordt er veel gesproken over het invoeren van een grenscontrole. Zo hebben Frankrijk en Duitsland deze grenscontroles al ingevoerd. Hoewel de Europese Unie streeft naar open grenzen binnen Europa, staan individuele lidstaten in sommige situaties toe tijdelijke grenscontroles in te voeren. Ook Nederland gaat binnenkort deze maatregel nemen. Dit kan directe gevolgen hebben voor de transportsector. In dit artikel leggen we uit wat deze gevolgen zijn.
Een grenscontrole is een belangrijk instrument van landen om de veiligheid te waarborgen en illigale immigratie te bestrijden. Het zijn maatregelen die ingevoerd worden aan de grens van een land om personen en goederen te controleren. Normaal gesproken zijn de binnengrenzen binnen het Schengengebied vrij van systematische controles. Onder het Schengengebied vallen 29 landen (de Schengenlanden). In deze landen mag je als inwoner van de Europese Unie vrij reizen. Er zijn gevallen dat landen tijdelijke controles mogen invoeren. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan bij dreigingen zoals terrorisme, grote migratiestromen of ernstige verstoringen van de openbare orde. Deze tijdelijke maatregel duurt in principe zes maanden, maar mag eventueel verlengd worden tot maximaal twee jaar.
Vanaf 9 december 2024 start Nederland met extra grenscontroles om mensensmokkel en illigale immigratie tegen te gaan. De controles zullen zich richten op zowel personenverkeer als vrachttransport. Het is nog niet duidelijk hoe intensief er gecontroleerd gaat worden. De reden dat deze maatregel wordt ingevoerd is dat er volgens het kabinet sprake is van een hoge instroom van asielzoekers.
Het invoeren van de tijdelijke grenscontroles heeft impact op de transportsector. De wachttijden bij grenzen nemen toe, vooral bij drukke grensovergangen zoals Duitsland en Polen. Daarnaast zorgt dit voor hogere kosten door bijvoorbeeld gemiste aansluitingen en verloren productiviteit. Ook de administratieve kosten lopen op. Vervoerders moeten zich voorbereiden op extra controles, zoals het bij zich hebben van correcte documentatie en identiteitsbewijzen. Dit brengt daardoor ook praktische uitdagingen met zich mee. Er zijn een aantal dingen waardoor je je kunt voorbereiden op deze maatregel:
Digitale planning: Maak gebruik van routeoptimalisatiesoftware en real-time informatie over de wachttijden bij grenzen. Zo kan je van tevoren inschatten hoe lang je erover gaat doen;
Voorbereiding op documentatie: Zorg ervoor dat alle benodigde documenten op orde zijn, zoals vrachtbrieven en certificaten;
Flexibiliteit: Plan meer speling in bij leveringen om onverwachte vertragingen op te vangen;
Bij een tijdelijke grenscontrole wordt er gecontroleerd op personen, voertuigen en goederen. Bij personen wordt er gekeken naar identiteitsbewijzen, immigratiestatus en achtergrondinformatie. Bij voertuigen wordt er gecontroleerd op registratie, verzekeringen en technische staat van het voertuig. Bij vrachtauto’s wordt er ook een vrachtinspectie gehouden. Hierbij wordt er gecontroleerd op inhoud, juiste vrachtpapieren en het naleven van de transportregels. Bij goederen wordt er gezocht naar verboden items (smokkelwaar). Daarnaast wordt er gecontroleerd op het naleven van de douaneregels en wordt er onderzoek gedaan naar de veiligheidsrisico’s van de vracht.
De grenscontroles in Duitsland: Duitsland voerde al eerder dit jaar een grenscontrole in aan de grens met Oostenrijk, Zwitserland, Polen en Tsjechië, met als reden om de mensensmokkel en illegale immigratie aan te pakken. Daar zijn vanaf september 2024 Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk en Denemarken bij gekomen.
De grenscontroles in Frankrijk: Frankrijk hanteert al langere tijd grenscontroles. Dit doen ze met name sinds de terroristische aanslagen in 2015. De controles zijn gericht op het waarborgen van de nationale veiligheid en het aanpakken van de illegale immigratie. Daarnaast heeft Frankrijk aangegeven de controles aan te scherpen bij internationale crisissituaties.
Naast deze tijdelijke maatregel, zijn er nog meer regels die er de komende jaren bij gaan komen. Zo is het verplicht voor vrachtwagens en bussen die internationaal vervoer transporteren in de Europese Unie om vanaf augustus 2025 gebruik te maken van de Smart Tacho 2. In 2026 komt er de vrachtwagenheffing: dit is een bedrag per gereden kilometer op snelwegen, aantal N-wegen en enkele gemeentelijke wegen die eigenaren moeten gaan betalen.