Wat zijn de rij- en rusttijden?

Zoals de naam al zegt, zijn rij- en rusttijden regels die ervoor zorgen dat chauffeurs voldoende rust nemen en niet oververmoeid raken. Daarnaast zorgen ze ervoor dat er een eerlijke concurrentie blijft tussen transportbedrijven. Deze regels zijn vastgelegd in EU-verordening 561/2006 en gelden voor ritten binnen de Europese Unie. Transportbedrijven, (zelfstandige) chauffeurs van vrachtwagens maar ook openbaarvervoerbussen en touringcarbussen moeten zich houden aan deze Europese regels. Wat houden deze regels in?

Maximale rijtijden

De regels voor maximale rijtijd gaan over de tijd waarin je de vrachtwagen bestuurt:

Dagelijkse limiet: Maximaal 9 uur rijden per dag, dit mag twee dagen per week verlengd worden tot 10 uur per dag.

Wekelijkse limiet: Je mag maximaal 56 uur per week rijden (als je voldoet aan de volwaarde voor de tweewekelijkse limiet).

Tweewekelijkse limiet: Je mag per 2 weken maximaal 90 uur rijden. Dit geldt voor week 1 en 2, week 2 en 3, week 3 en 4, enzovoort.

Door deze beperkingen krijgen chauffeurs een duidelijk kader waarbinnen ze veilig en verantwoord kunnen werken.

Ononderbroken rijtijden

Ook na een maximale rijperiode van 4,5 uur ben je verplicht een pauze van minimaal 45 minuten te nemen. De maximale ononderbroken rijtijd mag dus niet langer zijn dan 4,5 uur. Verder gelden er de volgende regels:

Twee delen: De 4,5 uur mag ook worden opgesplitst in twee delen, bijvoorbeeld: 1,5 uur en 3 uur. De eerste pauze duurt dan minimaal 15 minuten. Daarnaast moet dan binnen de 4,5 uur aan rijtijd in totaal nog een pauze van minimaal 30 minuten worden genomen.

Dubbel bemande vrachtwagen: Bij dubbel bemand rijden (bijvoorbeeld twee chauffeurs op een vrachtwagen) hoeven de pauzes niet om de 4,5 uur 45 minuten te duren. In dit geval is er alleen een stop nodig om van chauffeur (en bestuurderskaart of registratieblad) te wisselen. Het is dus belangrijk dat de tachograaf dit correct registreert. Ook is een voorwaarde dat de chauffeur die pauze neemt de andere chauffeur niet helpt bij bijvoorbeeld de navigatie.

Andere werkzaamheden

Hoewel het besturen van de vrachtwagen de meeste tijd inneemt, heb je als chauffeur vaak ook nog andere werkzaamheden. Denk hierbij aan laden en lossen. Ook voor de totale werktijd zijn er regels:

6-9 uur werktijd per dag: Je moet een pauze van minstens 30 minuten nemen.

9+ uur werktijd per dag: Je moet een pauze van minstens 45 minuten nemen.

Daarnaast is het belangrijk om te weten dat je nooit meer dan 6 uur aan een stuk zonder pauzes mag werken. De pauzes mogen worden opgedeeld in stukken van 15 minuten.

Minimale rusttijden

Het is niet alleen belangrijk om niet te lang aan een stuk door te rijden maar het is ook van groot belang om goed te rusten. Ook hier zijn regels voor:

Dagelijkse rusttijd: Een dagelijkse rustperiode moet minimaal 11 uur zijn. Deze rustperiode kan aan een stuk zijn maar kan ook worden opgesplitst. Het eerste deel moet dan minstens 3 uur lang zijn en het tweede deel minstens 9 uur lang. Ook moet deze volgorde aangehouden worden. Eerst 9 uur en daarna 3 uur mag dus niet. In deze periode ben je vrij en mag je niet beschikbaar zijn voor je werkgever. Binnen 24 uur na de vorige dagelijkse of wekelijkse rustperiode moet je een nieuwe dagelijkse rust hebben afgesloten. Voor dubbel bemande vrachtwagens geldt een periode van 30 uur.

Voorbeeld: Ben je op woensdagochtend om 08:00 uur klaar met je wekelijkse rust? Dan moet je nieuwe dagelijkse rustperiode voor donderdagochtend 08:00 uur zijn afgesloten.

Wekelijkse rusttijd: Een normale wekelijkse rusttijd van een chauffeur is een rust die minstens 45 uur duurt. Deze rust mag je niet in je voertuig doorbrengen. Je werkgever is hierbij verantwoordelijk en moet zorgen voor een goede rustplek of je moet terug kunnen keren naar je standplaats.

Internationaal vervoer: Bij internationaal vervoer mag je maximaal twee weken een verkorte wekelijkse rusttijd van minimaal 24 tot maximaal 45 uur nemen. Deze verkorte rusttijd mag je in je cabine doorbrengen. Later moet deze periode wel nog worden gecompenseerd met een langere, normale wekelijkse rust. De uren die je tijdens je verkorte week hebt afgeweken van de normale wekelijkse rust moet je hierbij toevoegen aan de normale wekelijkse rust. Deze rust mag je niet in je cabine doorbrengen. Ook moeten er binnen vier weken minimaal twee wekelijkse rusttijden van 45 uur worden gehouden.

Waarom zijn deze regels belangrijk?

Deze regels zijn er natuurlijk niet voor niets. Zo zijn de regels erg belangrijk voor de verkeersveiligheid. In 20-30% van de zware verkeersongevallen in Europa speelt vermoeidheid namelijk een rol. Door verplichte pauzes en rusttijden wordt de kans op ongelukken door oververmoeidheid verkleind. Naast de veiligheid is ook de gezondheid van chauffeurs een belangrijke reden voor deze regels. Lange uren achter het stuur in een stressvolle omgeving zoals het verkeer kunnen leiden tot lichamelijke klachten zoals rugproblemen maar ook mentale klachten als burn-outs. De rustregels helpen dit te voorkomen. Een laatste reden is de eerlijke concurrentie. Zonder deze regels zouden sommige bedrijven hun chauffeurs onder hoge druk lange uren laten werken. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie in de sector.

Wat vinden chauffeurs van deze regels?

Zoals je kunt lezen is het grootste doel van deze regels dus dat chauffeurs voldoende rust nemen en niet oververmoeid raken om zo de verkeersveiligheid te kunnen bewaken. Maar wat vinden chauffeurs eigenlijk zelf van deze regels? Wij spraken een van onze eigen BAS World vrachtwagenchauffeurs, Jurgen Alkema:

“Als chauffeurs begrijpen we dat de regels er zijn om ons te beschermen. Helaas hebben we regelmatig ook met de nadelen van de regels te maken. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat we niet thuis kunnen komen omdat we onze verplichte rust moeten nemen terwijl we nog maar 1 uur van huis verwijderd zijn. Natuurlijk weten we in ons achterhoofd dat de regels er zijn voor onze veiligheid en dat snappen we, maar op dat soort momenten zou je wel graag naar huis gaan.”

De rol van de tachograaf

We noemden hem al een paar keer maar de tachograaf is een onmisbaar hulpmiddel voor zowel chauffeurs als werkgevers als het aankomt op rij- en rusttijden. Het apparaat registreert nauwkeurig hoelang je hebt gereden, hoeveel kilometers je hebt afgelegd en wat de snelheid van de vrachtwagen is. Vanaf 2025 is de Smart Tacho 2 verplicht voor alle vrachtwagens en bussen die internationaal vervoer transporteren in de Europese Unie. Wil je meer weten? We schreven een blog over deze Smart Tacho 2.

Wat als je de regels overtreedt?

Wanneer je de regels van de rij- en rusttijden overtreedt kun je te maken krijgen met hoge boetes. Deze boetes kunnen oplopen tot wel duizenden euro’s, afhankelijk van de ernst van de overtreding Vaak wordt zowel de chauffeur als de werkgever verantwoordelijk gehouden. De meest voorkomende overtredingen zijn: het niet nemen van een verplichte pauze na 4,5 uur rijden, meer dan 90 uur rijden in twee weken en het niet correct invullen of bijhouden van tachograafgegevens.

Het mobility package

In 2020 werd het mobility package ingevoerd. Dit pakket bevat strengere regels en verbeterde controlemechanismen. Een belangrijke wijziging binnen dat pakket was dat chauffeurs minimaal een keer per vier weken naar huis of naar hun werkbasis moeten. Daarnaast is er strengere handhaving van het verbod op wekelijkse rust in de cabine, tenzij er beveiligde parkeerplaatsen met faciliteiten beschikbaar zijn. Het mobility package is bedoeld om de werkomstandigheden van chauffeurs te verbeteren.

Tips voor chauffeurs

Plan je rit goed: Gebruik routeplanners en houd rekening met rust- en tanklocaties. Een goede voorbereiding voorkomt stress en overtredingen.

Rust- en rijttijden apps: Apps zoals die in de Volvo FH5 helpen je bij het bijhouden van je rij- en rusttijden.

Ken de regels: Houd een overzicht bij van de actuele wetgeving. Online vind je veel handige hulpmiddelen zoals rijtijdenkaartjes en trainingen.